Przedsiębiorczość kobiet w Polsce

"Przedsiębiorczość jest czymś nie do końca określonym, nie ma wyraźnej postaci. Z przedsiębiorczością nie można się sfotografować ani zabrać jej do rządowego samolotu. Przedsiębiorczość to jest to, czego nie widać"  Krzysztof Dzierżawski

dr Alina Warzecha

Zmiany ustrojowe oraz rozwój gospodarczy zaowocował wzrostem zatrudnienia kobiet, zmianami w strukturze zawodowej i ich kwalifikacjach. Współczesne kobiety są coraz lepiej wykształcone niż mężczyźni. Obecnie, co czwarta Polka zarabia lepiej niż jej partner życiowy, a zaledwie co dwudziesty mężczyzna pomaga w wychowywaniu w domu dziecka.[1] 

Aktywne kobiety napotykają na różnorodne bariery na rynku pracy, a przede wszystkim: dyskryminację płacową i bezrobocie. Kobietom stawiane są wyższe wymagania przy podejmowaniu pracy niż mężczyznom. Liczba kobiet bez pracy spada zdecydowanie wolniej niż mężczyzn. Statystyki wskazują, że kobiety znacznie rzadziej awansują. Gdy poszukują pracy, często myślą o niższych stanowiskach pracy, gdyż brakuje im pewności siebie. Stąd też mają mniejsze oczekiwania. Ponadto na rynku pracy ciągle funkcjonują stereotypy wpływające na zatrudnienie kobiet w firmach. W opiniach pracodawców kobiety są mniej mobilne i potrzebują więcej czasu na obowiązki rodzinne. Z drugiej strony kobiety uchodzą za bardziej sumienne i gotowe do ciężkiej pracy, zaś awans zawodowy jest wynikiem ich mozolnej pracy. Trudności na rynku pracy z jakimi spotykają się kobiety powodują ,że coraz chętniej angażują się w prowadzenie własnej inicjatywy gospodarczej.  

Jedna czwarta mikro firm funkcjonujących w Polsce to firmy z udziałem kobiet (762 tys.-27%), których liczba z roku na rok wzrasta. W Polsce prawie dwie trzecie (63%) kobiet pracujących najemnie oraz co druga (51%) kobieta bezrobotna i nieaktywna zawodowo bierze pod uwagę założenie własnej działalności gospodarczej w ciągu najbliższych 5 lat.[2] Na wysoką aktywność Polek w sferze przedsiębiorczości wpływa znacząco poczucie współodpowiedzialności za byt ekonomiczny rodziny, a także chęć poszukiwania wysokich dochodowi samorealizacji (głównie dotyczy to młodych kobiet). Ponadto kobiety częściej niż mężczyźni decydują się na samozatrudnienie z braku innej alternatywy zawodowej. Ważniejszymi motywami założenia własnej działalności są: dążenie do niezależności i samodzielność decydowania o swojej przeszłości, chęć posiadania wysokich dochodów, niezależność finansowa, czy postrzeganie tej drogi zawodowej jako miernika sukcesu, negatywne doświadczenia z pracy najemnej oraz sprzyjające warunki rynkowe.

Według badań PARP blisko 2/3 kobiet zanim podjęło decyzje o samozatrudnieniu pracowało najemnie, zaledwie 8 % kobiet założyło własną firmę będąc na studiach.

Kobiety osiągają znacznie mniejsze dochody z działalności gospodarczej niż mężczyźni. Według badań ankietowych przeprowadzonych przez Tax Care damskie biznesy są mniej dochodowe. Prowadzenie przez kobiety działalności gospodarczej nie gwarantuje wyższych zarobków niż  mężczyźni. Wynika to przede wszystkim z faktu, że kobiety częściej działają w branżach mniej dochodowych (np. drobne usługi, szkolenia, przedstawicielstwo handlowe) zaś mężczyźni częściej podejmują działalność w branżach przynoszących większe zyski (np. budownictwo, informatyka). Kobiety najczęściej osiągają roczne dochody z działalności w wysokości do 50 tys. złotych. Przyczyną tego stanu jest fakt, iż kobiety poświęcają mniej czasu własnemu biznesowi niż mężczyźni (do 8 godzin dziennie), natomiast 61 % mężczyzn poświęca ponad 8 godzin dziennie na działalność w własnej firmie.

Przedsiębiorczynie cechuje większa skłonność do ryzyka niż mężczyźni czy pracownice najemne. Główną barierą prowadzenia działalności gospodarczej przez kobiety są uwarunkowania życia rodzinnego i obowiązków opiekuńczych wobec małych dzieci, a szczególnie dostęp do instytucjonalnej opieki nad dzieckiem. Forma samozatrudnienia pozwala na godzenie obowiązków zawodowych z rodzinnymi, Decydujące znaczenie w tej kwestii ma charakter prowadzonej przez kobiety działalności gospodarczej.

Nic dziwnego, że kobiety przedsiębiorcze wybierają taką formę zatrudnienia, która pozwoli na elastyczne gospodarowanie czasem oraz spełnianie się w roli macierzyństwa. Działalność w branży network marketingu jednoznacznie pozwala na godzenie tych kwestii, co spotyka się z ogromnym zainteresowaniem wśród kobiet nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.

---

[1] por. E. Trafiłek ”Nowe zadania polityki społecznej. Patologie i dysfunkcje wybranych obszarów życia społecznego”, PWSZ, Tarnobrzeg 2006, str. 151-152

[2] Por „Przedsiębiorczość kobiet w Polsce”, PARP, Warszawa 2011